Құс тұмауының қауiптiлiгi 2020 жылы, тек Қызылжар ауданының ауқымында бiрнеше айдың iшiнде миллионнан астам құс басы өлiп, жойылған кезде айқын көрiндi. Аурудың өршуi нәтижесiнде айтарлықтай экономикалық залал келтiрiлдi, инфекция ошақтарын жоюға және құс өнiмдерiн өндiрумен айналысатын жеке тұлғалар мен кәсiпорындарға келтiрiлген залалды қалпына келтiруге үлкен мемлекеттiк қаражат жұмсалды.

Жоғары патогендi құс тұмауы вирустық ауруларды бiлдiредi, бұл аурудың тез таралуына және құс өлiмiнiң жоғары деңгейiне әкеледi. Осы себептерге байланысты жоғары патогендi құс тұмауын емдеу қолданылмайды. Ауру және байланыста болған мал басы кейiннен кәдеге жаратыла отырып, жойылуға жатады. Аурумен күресудiң негiзгi және тиiмдi шаралары инфекцияның алдын-алуға дейiн азаяды, ол екi бағытта жүзеге асырылады: әкiмшiлiк және ветеринарлық шаралар.

Әкiмшiлiк-шаруашылық бағыт жабайы және синантропты (торғайлар, көгершiндер, қарғалар және т.б.) оның байланысын барынша болдырмайтын үй құстарын ұстау жағдайларын жасауды және ұстауды қамтиды. Жабайы құс ұя салатын су қоймаларында суда жүзетiн құстарды ұстамау керек. Сонымен қатар, жемнiң пайда болуына назар аудару керек. Пайдаланылатын жем-шөп құс тұмауы бойынша қолайлы аумақтарда жүргiзiлуi тиiс, тамақ қалдықтарын пайдалануға құс азығына термиялық өңдеуден кейiн ғана жол берiледi. Кәсiпорындарда да, жеке қосалқы шаруашылықтарда да құс қораларының санитарлық жағдайы құс болмаған кезде үнемi қоқыстан тазартылып, дезинфекциялануы тиiс. Қоқысты зарарсыздандыру керек. Инфекция қоздырғышының берiлу факторлары тек ауру және ауру құс қана емес, сонымен қатар күтiм құралдары, ұялардағы қоқыс және санитарлық өңдеуден өтуi керек кез-келген басқа заттар екенiн есте ұстаған жөн.

Құс тұмауының алдын алу бойынша ветеринариялық iс-шаралар барлық қолда бар мал басына вакцинациялау жолымен жүргiзiледi. Одан әрi күтiп-бағу үшiн құс сатып алуды ветеринариялық-санитариялық нормалар мен қағидаларға сәйкес келетiн шаруашылық жүргiзушi субъектiлерден және аумақ пен өнiмнiң ветеринариялық қауiпсiздiгiн растайтын ветеринариялық құжаттар болған кезде жүргiзу ұсынылады. Сiз сатылатын малдың шығу тегiн құжаттай алмайтын кездейсоқ сатушылардан жас құстарды сатып алмауыңыз керек.

Жоғары патогендi құс тұмауының алдын алуға және алдын алуға бағытталған ветеринариялық нормалардың сақталуын иесi құстарды және құс шаруашылығы өнiмдерiн ұстау мен сатудың бүкiл кезеңi iшiнде қамтамасыз етедi. Бұл, ең алдымен, ветеринариялық iс-шараларды уақтылы және толық көлемде жоспарлауға және жүргiзуге мүмкiндiк беретiн қолда бар құс басын есепке алуға қатысты. Құс сатып алғаннан кейiн, 3 жұмыс күнi iшiнде иесi мал дәрiгерiне тұмауға қарсы вакцинациялау үшiн сатып алынған мал басы туралы хабарлауы, сондай-ақ ауыл әкiмдiгiнiң маманына хабарлауы қажет. Инфекция ошағы пайда болған жағдайда, алынған және жойылған құстың құнын одан әрi өтеу мал басы шаруашылық кiтабында тiркелген жағдайда жүргiзiлетiнiн есте ұстаған жөн. Үй құстарының ауруы немесе оның өлiмi анықталған жағдайда, иелерi диагнозды тез арада анықтау және ауруды оқшаулау және жою бойынша шаралар қабылдау үшiн бiр тәулiк iшiнде ветеринариялық маманға хабарлауы қажет.

Жеке қосалқы шаруашылықтарға тиесiлi құс басын вакцинациялауды ветеринариялық мамандар эпизоотияға қарсы iс-шаралар жоспарының негiзiнде бюджет қаражаты есебiнен тегiн негiзде жүргiзедi. Жас жануарларды вакцинациялау 1 күннен басталады, болашақта жыл сайын вакцинация жасалады.

Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 25 бабының 7 тармағына сәйкес жеке және заңды тұлғалар ветеринариялық-санитариялық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету үшiн өз жануарларын уақтылы вакцинациялау мен диагностикалауды қамтамасыз етсiн. Ветеринариялық заңнаманың талаптарын орындамау ҚР ӘҚБтК-нiң 406-бабында көзделген тәртiппен әкiмшiлiк жауаптылыққа әкеп соғады.

Қорытындылай келе, жануарлардың аса қауiптi ауруларының, соның iшiнде адамдар мен жануарларға ортақ аурулардың алдын-алу жануарлар мен құстарды өсiру бойынша барлық қатысушылардың ветеринариялық нормалары мен ережелерiн сақтаған кезде ғана тиiмдi болатындығын атап өткен жөн.